Тошкент - Шарқ цивилизациясининг қадимий маркази

Тошкент - Шарқ цивилизациясининг қадимий маркази

     Тошкент музейи – тарихий меросни ўрганиш, маданий алмашув ва ўзини англаш маскани. Музейни зиёрат қилиш ҳар бир инсонга ўз тарихини чуқурроқ англаш, Тошкентнинг Шарқ цивилизациясининг энг қадимий марказларидан бири сифатидаги аҳамиятини ҳис қилиш имконини беради.

     Тошкент музейи шунчаки экспонатлар тўплами эмас, балки қадим замонлардан тортиб ХIХ аср охиригача Тошкент воҳасининг бой тарихини акс эттирган ҳақиқий маданий-тарихий мерос хазинасидир.

     Музейнинг биринчи бўлими тош асрига бағишланган. Aрхеологик топилмалар, асбоблар ва қоятош расмлари келтирилган бўлиб, улар Тошкент ҳудудидаги ибтидоий инсоннинг ҳаёти ҳақида тасаввур беради. Кўлбулоқ ва Оби-Раҳмат манзилгоҳларидан топилган меҳнат қуроллари ушбу минтақанинг инсоният цивилизацияси шаклланишидаги аҳамиятини таъкидлайди.

     Кейинги бўлим кеч бронза асри ва эрта темир асрини (милоддан аввалги ХII-IV асрлар) қамраб олади. Бу пайтда Тошкент воҳаси Буюк Ипак йўлидаги транзит савдо марказига айланди. Мингўрик каби қадимий аҳоли пунктлари ҳунармандчилик ва маданият тараққий этаётган Тошкентнинг келажаги учун асос бўлиб хизмат қилади.

     Антик даврга бағишланган бўлимда (милоддан аввалги III аср – милодий IV асрлар) Тошкентнинг йирик шаҳар маркази сифатида шаклланиши кўриб чиқилади. Мингўрик кўҳна шаҳри Тошкент ҳудудидаги антик ҳамда илк ўрта аср даврининг энг йирик археологик ёдгорликларидан бири, Тошкентнинг қадимий ядроси ҳисобланган. Бу даврдаги яна бир қадимги шаҳар қаторига Қанқа шаҳрини киритиш мумкин. Қанқа шаҳри – Чоч воҳасининг энг катта ва энг қадимги шаҳри ҳисобланади.

     X асрда Шош узил-кесил Араб халифалиги таркибига кирди. Ёзма манбалар ҳамда нумизматик материалларга қараганда, пойтахт илгаригидек Шош ва Мадинат аш-Шош деб аталарди. IX-X асрларга оид араб ёзма манбаларида унинг яна бир номи Бинкат тарзида тилга олинган. Бинкат – йирик маъмурий ва савдо ҳунармандчилик маркази бўлиб, сув билан яхши таъминланган.

     Тошкент музейи нафақат тарихий меросни ўрганиш маскани, балки маданий алмашинув ва ўз-ўзини англаш майдонидир. Бу шахснинг ўзига хослиги ва маданий мероси билан фахрланишни шакллантиришда муҳим роль ўйнайди.