Самарқандда ҳадис илми

Самарқандда ҳадис илми

     Ҳадис илми пайдо бўлган даврдан бошлаб муҳаддислар илм талабида ўзга юртларга сафар қила бошлаган. Бу жараён Самарқандга ҳадис илми кириб келиши ва ривожланиши учун асосий омил бўлиб хизмат қилган. Тарихчилар бу минтақага биринчилар қаторида кириб келган саҳоба ва тобеинларни минтақадаги илк муҳаддислар қаторида тилга олган. Хуросондан Абу Жаъфар Қусам ибн Аббос келиб, унга ҳамроҳ бўлган. Манбаларда улар бу ҳудудга ҳадисларни олиб келган кишилар сифатида келтирилган.

     Самарқандда мавжуд бўлган ҳадис мактабларига илм талабида турли ўлкалардан олим ва талабалар келган. Бу ердаги ҳадис илми ривожи тарихига назар солинса, ушбу жараён анча олдин бошланганини кўришимиз мумкин. Манбаларда ҳадис илмининг илк намояндалари сифатида Абу Муқотил Самарқандий, унинг шогирди Абу Бакр Аҳмад ибн Наср Атакий ва унинг икки ўғли – Салим ибн Ҳафс ва Умар ибн Ҳафс алоҳида тилга олинган. Абу Муқотил Самарқандийнинг невара куёви Солим ибн Ғолиб ҳам Самарқанддаги ҳадис илмига ўз ҳиссасини қўшган муҳаддислардан бўлган.

     Бу шаҳарда фаолият юритган ҳадис мактабларидан кўплаб машҳур муҳаддислар етишиб чиққан. Демак, Самарқанд ўша даврда илм-маърифат маркази бўлган.